Η νευροχειρουργική εξελίσσεται ραγδαία, συνδυάζοντας τεχνολογίες πλοήγησης, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και εξατομικευμένες θεραπευτικές στρατηγικές. Από τους εκφυλιστικούς πόνους της σπονδυλικής στήλης έως τους ενδοκρανιακούς όγκους και τις λειτουργικές διαταραχές, η έγκαιρη διάγνωση και η στοχευμένη θεραπεία βελτιώνουν θεαματικά την ποιότητα ζωής.
Κρίσιμες καταστάσεις όπως το επισκληρίδιο αιμάτωμα και το υποσκληρίδιο αιμάτωμα, αλλά και σύνθετες παθολογίες όπως το γλοίωμα εγκεφάλου, τα μηνιγγιώματα εγκεφάλου και η αραχνοειδής κύστη, αντιμετωπίζονται σήμερα με τεκμηριωμένα πρωτόκολλα και υψηλής ευκρίνειας απεικόνιση. Παράλληλα, παθήσεις όπως η νόσος Πάρκινσον και η νευραλγία του τριδύμου νεύρου αντιμετωπίζονται με προηγμένες λειτουργικές επεμβάσεις.
Εκφυλιστικές παθήσεις σπονδυλικής στήλης: από την ενδοσκοπική δισκεκτομή έως την σπονδυλοδεσία
Ο χρόνιος πόνος στη μέση και τον αυχένα, η ισχιαλγία και η αυχεναλγία, προκύπτουν συχνά από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, σπονδυλολίσθηση ή στένωση σπονδυλικού σωλήνα. Η σωστή κλινική εκτίμηση, σε συνδυασμό με μαγνητική τομογραφία, καθορίζει αν ενδείκνυται συντηρητική αγωγή ή χειρουργική παρέμβαση. Όταν η συμπίεση νευρικών ριζών προκαλεί επίμονο πόνο, αιμωδίες ή μυϊκή αδυναμία, προτεραιότητα έχει η αποσυμπίεση με ελάχιστο ιστικό τραύμα.
Η ενδοσκοπική δισκεκτομή αξιοποιεί μικροσκοπικές τομές και εργονομικό ενδοσκόπιο για ακριβή αφαίρεση της δισκικής κήλης. Η προσέγγιση αυτή μειώνει την απώλεια αίματος, περιορίζει το μετεγχειρητικό άλγος και επιτρέπει ταχεία κινητοποίηση. Ως τεχνική που σέβεται τους σταθεροποιούς ιστούς, ελαχιστοποιεί το ρίσκο μετεγχειρητικής αστάθειας. Η ενδοσκοπικη δισκεκτομη επιλέγεται ιδίως όταν η παθολογία είναι εστιακή και η πρόσβαση ευνοεί την οπτικοποίηση του παθολογικού δίσκου με ασφάλεια.
Για παθήσεις του αυχένα, όπως εκφυλιστική δισκοπάθεια με ριζιτικό πόνο ή μυελοπάθεια, η αυχενική δισκεκτομή (συνήθως πρόσθια προσπέλαση) προσφέρει αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού και των νευρικών ριζών. Συνοδεύεται συχνά από σπονδυλοδεσία με κλωβό ή πλάκα, ή εναλλακτικά από αρθροπλαστική δίσκου για διατήρηση της κινητικότητας, ανάλογα με τα ανατομικά δεδομένα και το προφίλ δραστηριότητας του ασθενούς.
Όταν υπάρχει μηχανική αστάθεια, πολυεπίπεδη στένωση ή έντονη εκφυλιστική παραμόρφωση, η σπονδυλοδεσία αποκαθιστά τη σταθερότητα με εμφυτεύματα (βίδες, ράβδοι, κλωβοί) και οστικό μόσχευμα που οδηγεί σε οστική γέφυρα. Η επακριβής τοποθέτηση με νευροπαρακολούθηση και πλοήγηση βελτιστοποιεί την ασφάλεια. Η επιλογή μεταξύ μικροδισκεκτομής, ενδοσκοπικής δισκεκτομής, αυχενικής δισκεκτομής και σπονδυλοδεσίας εξατομικεύεται με βάση συμπτώματα, απεικόνιση και λειτουργικούς στόχους, με κοινό παρονομαστή την ελάχιστη επεμβατικότητα και τη γρήγορη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.
Όγκοι και κύστεις του εγκεφάλου: γλοίωμα εγκεφάλου, μηνιγγιώματα εγκεφάλου και αραχνοειδής κύστη
Τα γλοιώματα εγκεφάλου αποτελούν ετερογενή ομάδα νεοπλασιών που προέρχονται από γλοιακά κύτταρα. Η σύγχρονη ταξινόμηση ενσωματώνει μοριακούς δείκτες (IDH, 1p/19q, MGMT) για πρόγνωση και επιλογή θεραπείας. Η μεγίστη ασφαλής εκτομή, ιδίως με ξύπνια κρανιοτομία και χαρτογράφηση λειτουργιών, μπορεί να βελτιώσει την επιβίωση ενώ διαφυλάσσει ομιλία και κίνηση. Συμπληρωματικά, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία στοχεύουν τα υπολειμματικά κύτταρα, ενώ η εξατομίκευση θεραπείας με βάση τη βιολογία του όγκου κερδίζει έδαφος.
Τα μηνιγγιώματα εγκεφάλου είναι κατά κανόνα καλοήθη, αναπτυσσόμενα από τις μήνιγγες. Συχνά ανακαλύπτονται τυχαία και παρακολουθούνται με MRI αν είναι μικρά και ασυμπτωματικά. Επί συμπτωμάτων (κεφαλαλγία, επιληπτικές κρίσεις, εστιακά νευρολογικά ελλείμματα) ή ταχείας αύξησης, η χειρουργική αφαίρεση με μικροχειρουργική τεχνική και νευροπλοήγηση προσφέρει ίαση, ειδικά για βαθμούς WHO I. Σε δυσπρόσιτες εντοπίσεις ή υπολείμματα, η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική αποτελεί χρήσιμη εναλλακτική ή συμπληρωματική επιλογή.
Η αραχνοειδής κύστη είναι συγγενής ή επίκτητη συλλογή εγκεφαλονωτιαίου υγρού μεταξύ αραχνοειδούς και εγκεφαλικού φλοιού. Πολλές κύστεις παραμένουν σιωπηλές και απλώς παρακολουθούνται. Όταν προκαλούν υδροκέφαλο, πιεστικά φαινόμενα ή σπασμούς, αντιμετωπίζονται με ενδοσκοπική διατομή των διαφραγμάτων (fenestration) ή παροχέτευση. Οι αποφάσεις βασίζονται στο μέγεθος, την εντόπιση και τα συμπτώματα, με στόχο τη μείωση της πίεσης χωρίς περιττό επεμβατικό κίνδυνο.
Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί ασθενής με μετωπιαίο γλοίωμα σε περιοχή λόγου, όπου η διεγχειρητική χαρτογράφηση επέτρεψε εκτεταμένη εκτομή με διατήρηση της ομιλίας. Σε άλλο περιστατικό, μηνιγγίωμα παρασιγγοειδούς με φλεβική συμμετοχή αντιμετωπίστηκε με υβριδική στρατηγική: μερική εκτομή και στοχευμένη ακτινοχειρουργική, εξασφαλίζοντας έλεγχο νόσου και ελαχιστοποίηση επιπλοκών.
Αιμορραγίες, τραύμα και λειτουργικές παθήσεις: υποσκληρίδιο/επισκληρίδιο αιμάτωμα, τρίδυμο νεύρο και νόσος Πάρκινσον
Το υποσκληρίδιο αιμάτωμα προκύπτει συνήθως από ρήξη γεφυρικών φλεβών και εμφανίζεται είτε οξέως μετά από κάκωση, είτε χρονίως, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ή ασθενείς με αντιπηκτική αγωγή. Η κλινική εικόνα κυμαίνεται από κεφαλαλγία και υπνηλία έως εστιακά ελλείμματα. Η αξονική τομογραφία θέτει τη διάγνωση. Η θεραπεία περιλαμβάνει παροχέτευση με οπές τρήματος σε χρόνιες μορφές ή κρανιοτομία σε οξείες/παχιάς σύστασης συλλογές, με έμφαση στη γρήγορη αποσυμπίεση και την προσεκτική ρύθμιση της αντιπηκτικής αγωγής.
Το επισκληρίδιο αιμάτωμα σχετίζεται συχνά με ρήξη μέσης μηνιγγικής αρτηρίας και καταγράφεται κλασικά μετά από κάκωση με «ενδιάμεσο φωτεινό διάστημα». Είναι επείγον που απαιτεί άμεση χειρουργική εκκένωση για αποτροπή θανατηφόρου αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης. Η τεχνική επιλογή (κρανιοτομία/κρανιεκτομία) εξαρτάται από την εντόπιση και την έκταση, ενώ η ταχεία νευροχειρουργική παρέμβαση καθορίζει την έκβαση.
Η νευραλγία του τριδύμου νεύρου εκδηλώνεται με οξείς, σαν ηλεκτρικό ρεύμα, πόνους στο πρόσωπο. Συχνά οφείλεται σε αγγειακή πίεση της ρίζας του νεύρου. Όταν τα φάρμακα αποτυγχάνουν, η μικροαγγειακή αποσυμπίεση προσφέρει μακροχρόνια ανακούφιση, απομακρύνοντας το υπεύθυνο αγγείο από το νεύρο με μικροχειρουργική τεχνική. Εναλλακτικά, εφαρμόζονται διαδερμικές τεχνικές (ριζοτομία με ραδιοσυχνότητες ή μπαλόνι) και ακτινοχειρουργική, ανάλογα με ηλικία, συνοσηρότητες και προτιμήσεις.
Στη νόσο Πάρκινσον, όταν οι διακυμάνσεις από τα φάρμακα ή ο τρόμος παραμένουν περιοριστικοί παράγοντες, η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση (DBS) σε στόχους όπως ο υποθαλαμικός πυρήνας (STN) ή το έσω τμήμα της ωχράς σφαίρας (GPi) μπορεί να βελτιώσει σημαντικά κινητικά συμπτώματα και ποιότητα ζωής. Η προσεκτική επιλογή ασθενούς, ο νευροψυχολογικός έλεγχος και ο ακριβής προεγχειρητικός σχεδιασμός με απεικόνιση και μικροηλεκτροκαταγραφές είναι κρίσιμα. Παράλληλα, η αποκατάσταση και η προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής μετά το DBS εξασφαλίζουν το μέγιστο όφελος.
Πραγματικό παράδειγμα: ηλικιωμένος σε αντιπηκτική αγωγή με προοδευτική αστάθεια και σύγχυση διαγνώστηκε με χρόνιο υποσκληρίδιο αιμάτωμα. Η ελάχιστα επεμβατική παροχέτευση με οπές τρήματος οδήγησε σε άμεση νευρολογική βελτίωση, ενώ η προσαρμογή της αντιπηκτικής θεραπείας και η στενή μετεγχειρητική παρακολούθηση μείωσαν τον κίνδυνο υποτροπής.
Cardiff linguist now subtitling Bollywood films in Mumbai. Tamsin riffs on Welsh consonant shifts, Indian rail network history, and mindful email habits. She trains rescue greyhounds via video call and collects bilingual puns.